تازه ها
زالو و خواص آن
تاریخچه زالودرمانی: Leech Therapy
صدسال قبل از اینکه مردم مغرب زمین (اروپا و امریکا) زالو را بشناسند و به خواص درمانی آن آگاهی داشته باشد در خاورمیانه از زالو برای مقاصد درمانی استفاده می‌شود.
ابن سینا زالو را از فصد(رگ زدن) مفیدتر میداندزیرا فصد خون سطحی بدن (خون سیاهرگی) را خارج میکند ولی زالو خون را از عمق بدن خارج مینماید
مصریها در 1500 سال قبل از میلاد مسیح از زالو برای درمان بیماریها استفاده می‌کردند و از نقاط دیگر خاورمیانه به آنجا بیمار اعزام می‌شده است. استفاده از زالو برای درمان بیماریها سابقه‌ای طولانی در طب دارد. شاید سابقه تاریخی آن به حدود 4000 سال قبل برگردد ایران هم جزء کشورهایی است که در تاریخ پزشکی خود از زالودرمانی استفاده می کرده است.
اروپائیها تا قبل از قرن 19 زالو را موجودی بی مصرف و مزاحم و دورانداختنی می‌پنداشتند و از قرن 19 به بعد به خواص درمانی آن پی بردند و از آن به بعد بطور وسیعی برای درمان بیماریها از آن سود جستند بطوریکه فرانسه تا اسل 1850 حدود 100 میلیون زالوی پزشکی وارد کرده است. در سال 1950 تنها در شهر فیلادلفیای آمریکا 750000 زالو مصرف شده است.
استفاده از زالودرمانی منحصر به اروپا نمی‌شد. در قرن 19 در ایالات متحده آمریکا نیز از زالو برای خونگیری استفاده می‌شد.
با کاهش زالو پیشرفت مهارت و وسایل تشخیص بعد از 1830 مجبوبیت زالو درمانی رو به کاهش نهاد تا این که در سال 1884 کشف شد که خون در روده زالو منعقد نمی‌شود. و جداسازی آنزیم ضد انعقاد هیرودین از غدد حلقی زالو توسط مارکواردت در سالهای 1950، اهمیت پزشکی زالو را ثابت کرد و زالودرمانی طی سالهای 1980 دوباره رواج یافت. سازمان غذا و داروی امریکا در 24 ژوئن 2004 در آخرین اقدام مهم خود استفاده از زالو را برای مقاصد پزشکی قانونی اعلام کرد.
بیماریهای قابل درمان با زالو
روش اثر زالو: زالو با خونخواری خود، خون آلوده و فاقد اکسیژن را از عمق بدن خارج و همزمان، بزاق خود را که حاوی ماده ضدّانعقادی هیرودین و احتمالاً بیش از 100 نوع ماده فعّال دیگر است به بدن تزریق میکند؛ یعنی دو عمل تصفیه و رقیق سازی خون را همزمان انجام می‌دهد. این سالم سازی خون، به کنترل عفونتها، عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن و افزایش اکسیژن رسانی به بافت‌ها منجر می شود.
(هیرودین) که مادّه اصلی ضدّ انعقادی بزاق زالو است؛ نـسبت به داروی (هـپـاریـن) کـه از مـهمـترین موادّ ضدّ انعقادی مورد استفاده در پزشکی است؛ اثرات قویتر و اختصاصی تری دارد و در باز کردن عروق ـ و از جمله عروق کرونری قلب ـ بسیار موثّر است. از دیگر خواصّ اثبات شده بزاق زالو می توان به این موارد اشاره نمود:
خاصیت بی‌حس‌کنندگی و ضدّ دردی
خاصیت گشادکنندگی عروق
خاصیت ضدالتهابی و ضدلخته‌ای
خاصیت آنتی بیوتیکی(چرک خشک کنی).
کاربردهای درمانی زالو: در طبّ نوین، زالو، دارای کاربردهای درمانی گسترده ای است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از جرّاحی های پیوند اعضاء)برای برقراری خون عضو پیوندی)
جرّاحی زیبایی و پلاستیک(جهت رفع چین و چروک پوست)
ورم دست و پا (به خصوص ورم ناشی از مشکلات سیاهرگی)
درمان بیماری هایی مانند واریس، بواسیر و واریکوسل؛ گرفتگی های عروقی)مثل بسته بودن رگهای قلب(
صدمات- کوفتگی - خون مردگی های زیرپوستی و عضلانی؛ سیاه شدن اندام( قانقاریا)
درد ساق و پاشنه پا؛ دردهای سیاتیکی؛ سردی، گزگز و مور مور شدن اندام؛ انـواع آرتروز(فرسودگی مفصل) - روماتیسم مفصلی؛ اسپاسم (گرفتگی) های عضلانی؛ جلوگیری از تشکیل لخته های سیاهرگی و لخته های عـروق قـلبی)به ویژه پس از سکته های قلبی یا مغزی و یا پس از باز کردن عروق قلبی با عـمل جـرّاحی، بالون زدن و ...)
درمان کانون های عفونی در پوست، استخوان و حتّی قلب؛ برخی سرطان ها(به ویژه سرطان های پوستی)
اصـلاح بـدرنـگی، چین و چروک و جوش ها و دمل های پوستی؛ اگزما های پوستی؛ سیاهی لب ها؛ سینوزیت؛ زخم های بستر و زخـم هـای عـروقـی(مثل زخـم هـای نـاشـی از قطع نخاع یا زخم های افراد دیابتی)
برخی بیماریهای چشم(تورم و گل مزه) و گوش(صدا)- ؛ التهاب و زخم معده؛- کولیت؛ برونشیت؛ التهاب و برخی سرطان های پروستات؛ التهابات کبد و کیسه صفرا؛ ترک اعتیاد به موادّ مخدر ؛ نازایی؛ ناباروری مردان؛ کاهش توانایی جنسی(Impotence)؛ الکلیسم؛ و ....
آنزیم‌های مهم شناخته شده در زالو
1ـ هیرودین Hirudin
هیرودین شناخته شده‌ترین آنزیم زالو و قوی‌ترین ماده‌ای ضد انعقادی موجود می‌باشد و از مپارین قوی تر است.
2ـ بدلین Bdelin
این یک آنزیم مهارکننده پروتئاز Protease مانند تریپسین Tripsin، کیموتریپسینChymotripsin یا پلاسیمین Plasmin است که فاکتورهای تورم و پخش شدن در بافت می‌باشد.
3ـ آپیراز Apyrase
آپیراز یک آنزیم قوی ضد تجمع پلاکت‌ها می‌باشد که باعث بهتر شدن جریان خون می‌شود.
4ـ اگلین Eglin
اگلین، ضمن این که یک آنزیم ضد تورم است، ضد اکسیداسیون Antioxidant و ضد رادیکالAntiradical نیز می باشد.
5 ـ داستاببلاز Desta bilase
این آنزیم که قدرت ضد تجمع پلاکتی بسیار قوی دارد عملش از بین بردن لخته خون می باشد به وسیله نیکونو Nikonov کشف گردید
6ـ هیالورونیداز Hyaluronidase
این ماده هم به عنوان فاکتور بخشی و هم به عنوان یک آنتی بیوتیک عمل می کند.
7 ـ لیپازها و استرازها Lipases and Esterases
این مواد خاصیت لیپولیتیک دارند. بر مثال چربی را آب کرده که استفاده‌های درمانی آن شروع شده است.
8ـ یک ماده بی حس کننده Anesthetic agent
وقتی زالو پوست را نیش می‌زند ایحاد یک زخم به شکل ستاره سه شاخه (مانند آرم اتومبیل مرسدس بنز) می کند که کاملاً بدون درد می باشد و به دلیل وجود ماده‌ی قوی بی حس کننده، به سادگی یک احساس خنکی ایجاد مینماید.
9ـ آنتی الاستاز Antielastase
این ماده که از طریق کنترل عمل الاستاز فعالیت میکند آنزیمی است که الاستین جلوی را، به خصوص در پوست، تنزل Degrade می‌دهد.
10ـ ماده گشاد کننده رگ Vasodilator
این ماده که هنوز به طور رسمی مشخص نشده است بسیار شبیه هیستامین می‌باشد (این ماده ما را به طرف آنزیم‌های بسیار مهم دیگری که در مراحل بیوانرژیک مانند نیوروترانسمیترها که از 34 نمره‌ی مغزی که در طول بدن زالوی هیرود و مدیسینالیس تقسیم شده‌اند ترشح می‌شود.
منبع:
زالو درمانی پزشکی.چاپ اول.آندر اس میکالسن وهمکاران.مترجمان دکتر سلطانی وهمکاران.1390. از مجموعه کتابهای ترجمه شده توسط انجمن تحقیقات طب سنتی
