تازه ها
باورکردنی و اخلاقی ● [طعم سینما، شماره‌ی ۱۶۵] ● نقد و بررسی از پژمان الماسی‌نیا
Juno
كارگردان: جیسون رایتمن
فيلمنامه: دیابلو کودی
بازيگران: الن پیج، مایکل سرا، جنیفر گارنر و...
محصول: کانادا و آمریکا، ۲۰۰۷
زبان: انگلیسی
مدت: ۹۶ دقیقه
گونه: کمدی-درام، عاشقانه
بودجه: بین ۶ و نیم تا ۷ میلیون دلار
فروش: نزدیک به ۲۳۱ و نیم میلیون دلار
درجه‌بندی: PG-13
جوایز مهم: برنده‌ی ۱ اسکار و کاندیدای ۳ اسکار دیگر، ۲۰۰۸
■ طعم سینما - شماره‌ی ۱۶۵: جونو (Juno)
اجازه بدهید ورود بی‌رحمانه‌ای به بحث داشته باشم! «جونو» (Juno) ساخته‌ی جیسون رایتمن [۱] [۲] تا حدود نیم ساعت مانده به پایان‌اش، یکی مثل بقیه و مشابهِ تمام کمدی-درام‌های نوجوانانه‌ی آمریکایی به‌نظر می‌رسد؛ تولیدات اغلب ارزان‌قیمتی که به‌عنوان مثال می‌توان اسم‌شان را ۹۰ دقیقه‌ای‌ها گذاشت! استثنا‌ها و بر‌ترین‌ها را که کنار بگذاریم، به‌طور کلی وضعیت شما هنگام تماشای این قبیل فیلم‌ها با لپ‌تاپ‌تان طبق روالی است که در ادامه می‌آید: فیلم از نیمه گذشته است و درحالی‌که مدام پلیرتان را چک می‌کنید، امیدوارید ثانیه‌ها هرچه سریع‌تر از هم‌دیگر جلو بزنند!...
اما نه، کمی دست نگه دارید! «جونو» از لحظه‌ای که مارک (با بازی جیسون بیتمن) به جونو (با بازی الن پیج) خبر می‌دهد قصد ترک ونسا (با بازی جنیفر گارنر) را دارد، جان تازه‌ای می‌گیرد و از این‌رو به آن‌رو می‌شود. از این‌جا به‌بعد است که به‌نظرم کاراکتر جونو واجد فردیت و هویتی ویژه می‌گردد و به‌قولِ معروف، تبدیل به شخصیت. البته فیلمنامه‌نویس و کارگردان یک‌بار دیگر در طول برهه‌ی گفت‌وگوی دونفره‌ی جونو و پدرش آقای مک‌گاف (با بازی جی. کی. سیمونز) هوشمندانه ما را درخصوص احتمال لغزش جونو به شک می‌اندازند؛ درست آن‌جا که دختر جوان اظهار می‌کند بالاخره شخص مورد نظر خود را برای زندگی و عاشقی یافته است.
«جونو مک‌گاف، دختر دبیرستانیِ ۱۶ ساله‌ای است که ناخواسته از دوست هم‌سن‌وُسال‌اش، پل بلیکر (با بازی مایکل سرا) باردار می‌شود. جونو پس از پشیمانی از انجام سقط جنین، تصمیم می‌گیرد بچه‌اش را به‌دنیا بیاورد و به زن و شوهری متمول (به‌نام ونسا و مارک) بسپارد که خودشان قادر نیستند صاحب فرزند شوند...» از مرور خلاصه‌ی داستان فیلم -با علمِ به این‌که ژانرش کمدی است- لابد خیالاتی شبیه این از ذهن‌تان خواهد گذشت که «جونو» هم یک تین‌ایجریِ سبک‌سرانه و امتحان‌پس‌داده‌ی روتین دیگر است که به ضرب‌وُزورِ پر کردن چشم و گوش‌تان از حماقت‌ها و بدوُبیراه گفتن‌های عده‌ای بچه‌دبیرستانی قصد کرده شما را هرطور شده است، بخنداند!
خوشبختانه سطح شوخی‌های «جونو» از آن قماش فیلم‌ها فراتر است هم‌چنان که شخصیت‌های‌اش باورکردنی‌ترند و تصمیم‌گیری‌های‌شان نیز در بزنگاه‌ها، قابلِ قبول‌تر و اخلاقی‌تر. از حاشیه‌های فیلم هم شاید بد نباشد مختصری بدانید! «جونو» فروشی رؤیایی نزدیک به ۳۳ برابر هزینه‌ی تولید خود داشته، طی مراسم هشتادم آکادمی در چهار رشته صاحب کاندیدا شده و سرانجام دیابلو کودی توانسته است جایزه‌ی بهترین فیلمنامه‌ی غیراقتباسی -که کاملاً مستحق‌اش بوده- را برنده شود.
در ارتباط با فیلمنامه‌ی اسکاریِ «جونو» ویژگی‌ای که بیش از همه جلب توجه می‌کند، تعبیه‌ی دیالوگ‌های کارآمدی است که در بهترین نقطه‌ی ممکن -و صدالبته به‌شکلی جذاب و خنده‌آور توسط گروه بازیگران تراز اول فیلم بالاخص خانم پیج- خرج می‌شوند. جونو مک‌گاف، شاه‌نقش کارنامه‌ی الن پیج تاکنون است؛ ستاره‌ی اقبال او بعد از این حضور چشم‌گیر -که به‌خاطرش در ۲۰ سالگی نامزد اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن شد- به‌تدریج رو به افول گذاشت تا پیش‌گویی‌ها درباره‌ی آینده‌ی درخشان پیج در بازیگری، صحیح از آب درنیایند...
آقای رایتمن، کشتی «جونو» را به‌نحوی هدایت کرده است که ما -به‌مثابه‌ی مسافران‌اش- دشواری‌های مسیر پرتلاطم روایت را حس نمی‌کنیم و تنها نظاره‌گر قصه‌ای هستیم که بدون لکنت تعریف می‌شود. چه خوب که فیلم به ورطه‌هایی نظیر پروُبال دادن به رابطه‌ی -قاعدتاً- غیرافلاطونیِ جونو و مارک نمی‌افتد تا بتوان «جونو» را کمدی-درامی خطاب کرد که با احتیاط از لبه‌ی تیغ ابتذال عبور می‌کند. از دیدن «جونو» هیچ‌چیز هم که گیرتان نیاید، حداقل -هم‌چون وقت گذاشتن برای اکثر کمدی‌های سالیان اخیر- به شما احساس تهوع و بلاهت دست نمی‌دهد!
پژمان الماسی‌نیا
چهارشنبه، ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۵
● بازنشر در سایت کافه نقد [کلیک کنید]
[۱]: درصورت تمایل، برای مطالعه‌ی نقد فیلم "روز کارگر" (Labor Day) به کارگردانیِ جیسون رایتمن می‌توانید رجوع کنید به «مرد زخمی، زن افسرده»، منتشرشده در تاریخ یک‌شنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۳؛ [لینک دسترسی به نقد].
[۲]: درصورت تمایل، برای مطالعه‌ی نقد فیلم "بزرگسال نوجوان" (Young Adult) به کارگردانیِ جیسون رایتمن می‌توانید رجوع کنید به «بر لبه‌ی تیغ»، منتشرشده در تاریخ دو‌شنبه ۳ شهریور ۱۳۹۳؛ در قالب شماره‌ی ۲۳ صفحه‌ی طعم سینما؛ [لینک دسترسی به نقد].
برای مطالعه‌ی شماره‌های دیگر، می‌توانید لینک زیر را کلیک کنید:
■ نگاهی به فیلم‌های برتر تاریخ سینما در صفحه‌ی "طعم سینما"
■ نقدهای پایگاه cinemalover.ir را [بی‌اجازه] هیچ‌کجا منتشر نکنید.
